Bafuputsi ba thehile tlhahlobo ea moroto e ka lemohang mofetše oa matšoafo qalong ka ho sebelisa mokhoa o mocha. E sebelisa sesebelisoa sa protheine se nang le ente ho bona boteng ba lisele tse bonojoana matšoafong le hoja li sebelisana le protheine e itseng (e hlahisoang ke lisele tsa senescent tsa lisele tsa matšoafo). Ho bokellana ha lisele tsa senescent ka har'a lisele ho tsejoa hore ho amahanngoa le ho hlaha ha mofetše. Hajoale, tlhahlobo e mothating oa ho qetela oa teko ea tlhahlobo ea litoeba mme e lokela ho tsoela pele bakeng sa teko ea bongaka ea batho haufinyane. Teko e ka etsoa bakeng sa ho lemoha kapele mefuta e meng ea mofetše 'me e na le monyetla oa ho ntlafatsa "tlhahlobo ea pele ea mofets'e" bakeng sa sephetho se betere sa mokuli le ponelopele.
Hangata kankere ea matšoafo ha e hlahise matšoao leha e le afe a hlokomelehang hore bakuli ba tletlebe le ho batla thuso ea bongaka ho fihlela e nametse matšoafong kapa likarolong tse ling tsa 'mele. Ho joalo
hangata fumanoa ka mora nako ka mora hore e qale ho hola le ho ata. Lisebelisoa tsa ho etsa lipatlisiso tse kang histo-pathology le CT/MRI scanner li sebelisoa ha bakuli ba tlalehela lingaka ka matšoao a atisang ho etsahala hamorao. Ka hona, ha ho na thuso ea kalafo qalong. Sena se bolela ho fosahetse ho bakuli ba bangata. Sena se ka fetoha haufinyane. Ho ka khonahala ho lemoha habonolo linyeoe tsa mofetše oa matšoafo qalong ea ho sebelisa tlhahlobo e bonolo ea moroto.
Bafuputsi ba ntse ba sebeletsa ho lemoha kapele kankere ea matšoafo ka tlhahlobo e bonolo ea moroto e thehiloeng ho khethollang lisele tsa senescent kapa tsa khale.
Lisele tsa senescent (tseo hape li bitsoang zombie cells) ha se lisele tse shoeleng, empa li ke ke tsa hola le ho arola ka tsela eo lisele tse phelang tse tloaelehileng li phelang ka eona. Ha lisele tsena li bokellana sebakeng se le seng, li nchafatsa tikoloho ea tsona ka tsela eo ho leng bonolo hore lisele tsa mofetše li hōle le ho arohana ka tsela e sa laoleheng. Hoa tsebahala hore lisele tse amehang li fetoha pele ho hlaha mofetše. Lisele tsa senescent li hlahisa matšoao a hlophisang lisele le ho li etsa hore e be tse loketseng nts'etsopele ea mofets'e.
Protheine e itseng e lokolloang ke lisele tsa senescent ka har'a lisele tsa matšoafo li khethiloe. Ena ke protheine e qhekellang peptide e fumanehang maemong a holimo ka pel'a lisele tsa senescent mme e hlaha methating ea pele ea mofetše. Teko e kenyelletsa ho fumana protheine ena sampoleng ea moroto oa mokuli. Teko e nepahetseng e bolela ho ba teng ha lisele tse kokobelang matšoafong tse ka bakang mofetše matšoafong ka nako.
Teko e sebelisa probe probe kapa sensor. Ha e kenngoa 'meleng, probe e arotsoe likotoana tse peli ke protheine e lebisitsoeng (e lokolloa ke lisele tsa senescent). Karolo e nyane ea probe e ntšoa ka har'a moroto e bonoang sampoleng ea moroto ka phetoho ea 'mala ka ho eketsa tharollo ea silevera. Phetoho ea 'mala oa sampole ea moroto e fana ka maikutlo a ho ba teng ha lisele tse tsoang matšoafong e leng sesupo sa liphetoho tsa pathological tse ka lebisang mofetšeng.
Teko ena ea moroto e thehiloeng ho protheine e fumana matšoao a pele a mofetše oa matšoafo pele lefu le hlaha. E qoba tlhokahalo ea mekhoa e hlaselang 'me e etsa hore mehato ea pele ea phekolo e khonehe bakeng sa liphello tse molemo tsa mokuli le prognoza.
Li-probes tsa protheine li ka sebelisoa ho etsa liteko tsa moroto bakeng sa mefuta e meng ea mofetše.
Teko e ka etsoa molemong oa ho lemoha mefetše e meng kapele 'me e na le monyetla oa ho fetola "tlhahlobo ea pele ea mofets'e" bakeng sa sephetho se betere sa mokuli le ho fola.
Moroto o bonahatsa maemo a pathological. Tlhahlobo e hlokolosi ea moroto e bontša se etsahalang 'meleng. Ka hona, liteko tsa moroto li etsoa khafetsa lipatlisisong tsa bongaka ho kenyelletsa tlhahlobo ea mefetše e meng e ipapisitseng le ho fumanoa ha lisele tse nang le mofetše kapa DNA ho tsoa liseleng tsa tumor (joalo ka mofets'e oa senya) kapa DNA e se nang lisele (cfDNA) kapa DNA e fetotsoeng e tšolotsoeng ke boko. lisele tsa hlahala ha li shoa (joaloka tabeng ea glioma, mofuta oa hlahala bokong).
***
References:
- Patlisiso ea Kankere UK. Litaba - Teko ea pele ea lefats'e ea moroto bakeng sa mofetše oa matšoafo e khetha lisele tsa 'zombie'. 6 December 2024
- Patlisiso ea Kankere UK. Litaba - Teko ea moroto bakeng sa mofetše oa senya: sa morao-rao ke sefe? 16 April 2022.
- Patlisiso ea Kankere UK. Litaba - Bo-rasaense ba etsa liteko tsa moroto le mali ho bona lihlahala tsa boko. 23 July 2021.
- Patlisiso ea Kankere UK. Litaba - Ho etsoa tlhahlobo ea moroto bakeng sa mofetše oa senya. 2 July 2021.
- Patlisiso ea Kankere UK. Litaba - Liteko tsa moroto: ho fumana mofets'e ka pee. 21 November 2019.
***